Współczesny świat, przesycony reklamami i promocjami, zachęca do nieustannej konsumpcji. Kuszeni obietnicami szczęścia i spełnienia, łatwo wpadamy w pułapkę zakupoholizmu. Objawy zakupoholizmu pojawiają się, gdy zakupy stają się nie tylko przyjemnością, ale i sposobem na radzenie sobie z problemami. Poprawiają poczucie własnej wartości i zapełniają pustkę.
Gdzie leży granica między niewinnym shoppingiem a uzależnieniem? I jak wyrwać się z sideł zakupowego nałogu?
Zakupy – od przyjemności do obsesji
Zakupoholizm, znany również jako oniomania czy shopoholizm, to zaburzenie kontroli impulsów charakteryzujące się kompulsywną potrzebą kupowania. To uzależnienie behawioralne, podobne do hazardu, alkoholizmu czy narkomanii, gdzie zakupy stają się formą ucieczki od rzeczywistości i sposobem na regulację emocji.
Nie chodzi tu o okazjonalne, przemyślane zakupy, ale o niekontrolowane epizody nabywania dóbr, często niepotrzebnych i przekraczających nasze możliwości finansowe.
Pustka emocjonalna i chwilowa euforia
Osoby zmagające się z zakupoholizmem często doświadczają niskiego poczucia własnej wartości, lęku, smutku, samotności czy stresu. Objawy zakupoholizmu obejmują skłonność do traktowania zakupów jako sposobu na wypełnienie wewnętrznej pustki i ukojenie negatywnych emocji. Akt kupowania wyzwala poczucie euforii, przynosząc ulgę. Niestety, ta ulga jest krótkotrwała. Wkrótce pojawiają się wyrzuty sumienia, wstyd, poczucie winy i lęk przed konsekwencjami finansowymi, co napędza kolejne epizody kompulsywnego kupowania, tworząc błędne koło.
Objawy zakupoholizmu – rozpoznawanie
Jak rozpoznać, że zakupy stały się problemem? Oto kilka sygnałów ostrzegawczych:
- kupowanie ponad miarę – regularne nabywanie rzeczy, których nie potrzebujesz i na które Cię nie stać,
- ukrywanie zakupów – poczucie wstydu i winy prowadzi do ukrywania zakupów przed bliskimi,
- problemy finansowe – narastające długi, kredyty i brak kontroli nad wydatkami.
- cykl euforii i wyrzutów sumienia – chwilowa euforia po zakupach, a następnie poczucie winy, wstydu i lęku,
- zakupy jako mechanizm radzenia sobie z emocjami – sięganie po zakupy w chwilach stresu, smutku, lęku, samotności czy nudy,
- myśli obsesyjne na punkcie zakupów – ciągłe myślenie o zakupach, planowanie kolejnych, przeglądanie ofert sklepów,
- zaniedbywanie innych sfer życia – rezygnacja z hobby, spotkań towarzyskich i innych aktywności na rzecz zakupów.
Zakupoholizm często współwystępuje z innymi uzależnieniami, takimi jak alkoholizm, narkomania, uzależnienie od hazardu czy jedzenia. Może być zarówno przyczyną, jak i skutkiem tych nałogów. Osoby uzależnione od substancji psychoaktywnych mogą sięgać po zakupy jako formę samoleczenia i ucieczki od problemów związanych z nałogiem.
Znamienne jest również to, że zakupoholizm może pojawić się w momencie, gdy osoba podejmuje próby abstynencji od innego nałogu. Objawy zakupoholizmu mogą wystąpić, gdy np. alkoholik przestaje pić i odczuwa silną potrzebę zastąpienia alkoholu innym źródłem “nagrody” i ulgi. W takiej sytuacji zakupy mogą stać się nowym nałogiem, wypełniając pustkę po odstawieniu substancji psychoaktywnej. Dlatego tak ważne jest, aby w procesie leczenia uzależnień zwracać uwagę na potencjalne ryzyko rozwoju zakupoholizmu i innych uzależnień zastępczych. Terapia powinna obejmować nie tylko walkę z pierwotnym nałogiem, ale również naukę zdrowych sposobów radzenia sobie ze stresem, emocjami i budowanie poczucia własnej wartości, co zmniejsza ryzyko sięgania po inne destrukcyjne formy “samoleczenia”.
Droga do wyzwolenia – szukając pomocy
Zakupoholizm to poważny problem, który może mieć niszczący wpływ na życie osoby uzależnionej i jej bliskich. Na szczęście można go leczyć. Pierwszym krokiem jest uświadomienie sobie problemu i szukanie pomocy. Psychoterapia, szczególnie w nurcie poznawczo-behawioralnym, może pomóc w zrozumieniu przyczyn uzależnienia, zmianie destrukcyjnych wzorców myślenia i zachowania oraz w nauce zdrowych sposobów radzenia sobie z emocjami.
Jeśli czujesz że straciłeś kontrolę, czy nad zakupami, czy nad innymi uzależnieniami, rozważ, czy nie czas pomyśleć o profesjonalnym leczeniu. Zadzwoń do nas 602 141 942, porozmawiamy o tym, jak możemy Ci pomóc.
Nie czekaj, aż zakupoholizm zrujnuje Twoje życie. Sięgnij po pomoc i odzyskaj kontrolę nad swoim portfelem – i swoim życiem