Klasyczny obraz człowieka zmagającego się z problemem alkoholowym jest dobrze znany, czasem jednak natykamy się na ciekawe brzmiące określenie – alkoholik wysoko funkcjonujący. Kim jest? Czym się różni od przeciętnego uzależnionego? Jak rozpoznać taki rodzaj uzależnienia? Co charakteryzuje taki rodzaj nadużywania alkoholu?
Kim jest alkoholik wysoko funkcjonujący?
Wysoko funkcjonujący alkoholik (powszechnie oznaczany skrótem HFA, od angielskiego High Functional Alcoholic), jest uzależnionym, który mimo klasycznych objawów choroby, potrafi dobrze wypełniać role życiowe i społeczne. Jego zażywanie pozornie nie ma wpływu na funkcjonowanie w rodzinie czy pracy. Dlatego też ludziom z zewnątrz trudno jest jednoznacznie określić, czy jest uzależniony. Jednak poziom przeżywanego stresu zmusza osoby wysoko funkcjonujące, do ryzykownego, a później nałogowego, spożywania alkoholu. W związku z tym cierpią oni równie głęboko, jak inni uzależnieni, zmagając się z problemami emocjonalnymi i obciążeniami psychicznymi. Oto niektóre z nich:
- lęki,
- traumy,
- depresja.
Poza problemami emocjonalnymi, wysokofunkcjonujący alkoholicy, często zmagają się z głębokim stresem wynikającym z odpowiedzialności zawodowej. Nie jest prawdą, że ten rodzaj alkoholizmu dotyka tylko ludzi z tzw. wyższych sfer, człowiek dobrze wywiązujący się z ról życiowych, a pracujący na etacie, również zalicza się do tego grona. Przyznać jednak trzeba, że alkoholizm wysokofunkcjonujący, jest częściej diagnozowany wśród ludzi piastujących wysokie stanowiska. Tam, gdzie poziom stresu jest bardzo wysoki. Są to:
- lekarze,
- menadżerowie,
- pracownicy korporacji,
- właściciele firm,
- prawnicy i sędziowie,
- wojskowi i policjanci,
- nauczyciele akademiccy,
- politycy.
Opierając się na ogólnie przyjętej definicji, można powiedzieć, że wysoko funkcjonujący alkoholik to człowiek, który mimo nadużywania alkoholu, potrafi skutecznie kierować swoim życiem. Wywiązuje się doskonale z pełnionych ról społecznych i życiowych. Są to ludzie posiadający rodzinę, stałą pracę, przyjaciół. Ponadto, udzielają się sąsiedzko, a ich uzależnienie nie jest widoczne na pierwszy rzut oka. To skutecznie utrzymuje ich w iluzji kontroli nad nałogiem i pozwala im ukrywać problemy z alkoholem przed swoim otoczeniem przez długie lata.
Jaka jest różnica między alkoholikiem i alkoholikiem wysoko funkcjonującym?
Wszystkim nam doskonale jest znany obraz typowego alkoholika. To często człowiek niechlujny, publicznie widywany pod wpływem alkoholu, awanturujący się. Taka osoba nie dba o higienę ani swój wizerunek, nie buduje kariery zawodowej. Zazwyczaj nie posiada stałej pracy w ogóle. Bywa, że tacy ludzie pozostają na utrzymaniu rodziny, stając się ciężarem dla swoich bliskich. Alkoholicy wysoko funkcjonujący zaprzeczają swym zachowaniem, powierzchownością i umiejętnościami społecznymi stereotypowemu obrazowi mężczyzny nadużywającego alkoholu. Bardzo często ich atrybutami są:
- posiadanie rodziny,
- sukcesy zawodowe,
- stałe zatrudnienie,
- wyższe wykształcenie,
- wysokie zarobki,
- schludna powierzchowność,
- utrzymywanie przyjaźni,
- rozbudowane stosunki towarzyskie,
- dbałość o rodzinę,
- dbałość o zdrowie ,
- uprawianie sportów,
- zaprzeczenie i racjonalizacja choroby.
W przeciwieństwie do zwykłych uzależnionych, osoba z HFA rzadko słyszy negatywne opinie na swój temat. Kto chciałby zwracać uwagę swojemu menadżerowi, dowódcy czy szefowi, że za dużo pije? Brak krytyki, jak również powodzenie w życiu zawodowym i prywatnym, pomaga choremu rozwijać niszczące mechanizmy racjonalizacji i zaprzeczenia. Zwykle rodzina także przymyka oko na nadużywanie czy wybryki po alkoholu, bo poziom życia, jaki oferuje im wysoko funkcjonujący alkoholik, odbiega znacznie od obrazu typowej rodziny z takim problemem. Dużą ilość wypijanego przez niego alkoholu zrzucają na karb stresu i wysokiej odpowiedzialności. Wszystko razem utwierdza alkoholika wysoko funkcjonującego, że jego problem nie istnieje.
Jak rozpoznać taki rodzaj uzależnienia?
Dzięki umiejętności prowadzenia pozornie normalnego życia przez osobę z HFA, bardzo trudno jest rozpoznać najczęściej występujące objawy uzależnienia i postawić jednoznaczną diagnozę. Zazwyczaj osoby wysoko funkcjonujące postrzega się jako bardzo ambitne, odnoszące zawodowe sukcesy, budujące kariery i postępujące odpowiedzialnie. Ich zachowanie – nawet po alkoholu, rzadko powoduje groźne konsekwencje cywilno-prawne. Jednak mechanizm iluzji i zaprzeczeń w osób z HFA, posiada pewne charakterystyczne cechy. Należą do nich między innymi:
- tłumaczenie, że piję jedynie markowe alkohole,
- częste poszukiwanie okazji do picia,
- racjonalizacja, że piję częściej, by redukować stres,
- nieudane próby kontrolowania picia,
- umiejętność powstrzymywania się od picia przez dłuższy okres.
Warto zdać sobie sprawę, że z powodu prowadzenia pozornie normalnego życia, pozbawionego klasycznych znamion i konsekwencji nadużywania alkoholu, pijący w sposób charakterystyczny dla HFA, bardzo rzadko sami poszukują pomocy. Jeśli zauważyłeś u siebie podobne objawy i zechcesz uwolnić się od przymusu spożywania, serdecznie zapraszamy do skorzystania z profesjonalnej oferty terapeutycznej naszego ośrodka. Zadzwoń pod numer 602141942.